Wat is lithografie?

In 1796 vindt Alois Senefelder een nieuwe druktechniek uit om tekeningen en teksten te vermenigvuldigen. Aanvankelijk past hij deze alleen toe voor het vermenigvuldigen van zijn muzieknota's, eerst in de 19de eeuw zal de lithografie als volwaardige kunstvorm erkend worden. Bij dit vlakdruk procédé liggen de afdrukkende en niet-afdrukkende delen op een en hetzelfde platte vlak en men maakt gebruik van het feit dat water en vet elkaar afstoten. De kunstenaar tekent en schildert met een vethoudende inks - tusche genaamd -en een vethoudend speciaal litho-krijt op een vlak geslepen stuk kalksteen, waarvan het oppervlak meestal van een fijne korrelstructuur - de „grein"" - voorzien is. De steep is poreus, zodat het vet in de oppervlakte dringt. Vervolgens wordt de steep met hars- en talkpoeder bestrooid , waarna men de steep bestrijkt met Arabische gom, vermengd met enige druppels salpeterzuur. Deze bewerking, die het etsen van de steep wordt genoemd, zorgt ervoor dat de niet betekende delen beter water kunnen vasthouden en dat het vet van de betekende delen dieper in het oppervlak van de steep doordringt. Daarna words de tekening „uitgewassen"": de vethoudende tekeninkt - de tusche -- en het vethoudende litho-krijt zelf worden opgelost en van de steen verwijderd, hetgeen grote zorgvuldigheid vereist. In dit stadium bestaat het getekende beeld op de steep alleen uit vet dat in het oppervlak gedrongen is. Als de steen hierna schoongespoeld en met een spons vochtig gemaakt is, wordt met een roller drukinkt op de steen gerold. De niet betekende, natte plekken nemen de inkt niet op, daarentegen wel de betekende, vette plekken. Nu legt men een stuk papier over de steen en het geheel gaat onder een speciale litho-pers door. Om lithografieën in meer kleuren to ver-vaardigen moeten evenveel stenen bewerkt als kleuren over elkaar gedrukt worden. In plaats van lithografische steen kunnen ook zink en aluminium gebruikt worden.