20 Termen die Elke Kunstliefhebber Moet Kennen

Image © Pixabay / Pexels

Door Nana Japaridze

De kunstwereld betreden kan een opwindende ervaring zijn – maar soms voelt de taal als een soort geheime code. Om je met meer zelfvertrouwen door galeries, veilingen of kunstenaarsgesprekken te laten bewegen, vind je hieronder een woordenlijst van 20 onmisbare kunsttermen die elke kunstliefhebber zou moeten kennen.

1. Medium
Het materiaal waarmee een kunstwerk is gemaakt. Voorbeelden zijn olieverf op doek, brons, houtskool, digitale video of gemengde technieken. Het medium geeft inzicht in de techniek van de kunstenaar en de fysieke aard van het werk.

2. Mixed Media
Een werk dat meer dan één materiaal of techniek combineert. Denk aan een schilderij waarin collage of gevonden objecten zijn verwerkt. Het toont vaak de experimenteerdrang van de kunstenaar en resulteert meestal in gelaagde, textuurvolle werken.

3. Origineel Kunstwerk
Een uniek, eenmalig werk, met de hand vervaardigd door de kunstenaar zelf. Originele werken onderscheiden zich van reproducties of kopieën en hebben doorgaans een hogere waarde.

Mixed Media Artwork © Fernandez Arman - Colere de Paganini / Paganini's Anger, 2004

4. Limited Edition (Gelimiteerde Oplage)
Een vast aantal identieke prenten of sculpturen, geproduceerd door of onder toezicht van de kunstenaar. Elk exemplaar wordt genummerd (bijvoorbeeld 12/100) en vaak gesigneerd. Zodra de oplage is uitverkocht, worden er geen extra exemplaren gemaakt.

 

5. Artist’s Proof (Épreuve d’Artiste)
Gemarkeerd met “A.P.” of “E.A.”: dit zijn proefdrukken naast de reguliere oplage, traditioneel bedoeld voor het persoonlijk gebruik van de kunstenaar. Ze zijn identiek van kwaliteit, maar schaarser en vaak waardevoller.

 

6. Giclée
Een hoogwaardige inkjetprint, gemaakt met archiefbestendige pigmentinkten en speciaal kunstpapier. Giclées worden veel gebruikt door hedendaagse kunstenaars voor zowel gelimiteerde als open oplages.

Limited Edition Inkjet print © Damien Hirst - Paper Kite Butterfly on Oleander, 2011

7. Serigrafie (Zeefdruk)
Een druktechniek waarbij inkt door een fijn gaas (zeef) wordt gedrukt, met sjablonen om bepaalde delen af te schermen. De techniek staat bekend om de felle, egale kleuren en wordt vaak geassocieerd met popart en kunstenaars als Andy Warhol.

 

8. Ets
Een grafische techniek waarbij lijnen in een metalen plaat worden gekrast en vervolgens met zuur worden bewerkt. De ingeïnkte plaat wordt onder hoge druk op papier gedrukt, wat resulteert in fijne, gedetailleerde lijnen.

 

9. Lithografie
Een druktechniek waarbij een vlakke steen of metalen plaat wordt behandeld zodat inkt alleen aan de getekende delen hecht. Picasso en Matisse gebruikten deze methode om expressieve prenten te maken.

Screen-print © Andy Warhol - The Witch (F. & S. II.261), 1981

10. Monotype
Een unieke druk die ontstaat door direct te schilderen of in te inkten op een glad oppervlak en dit vervolgens op papier over te zetten. Geen twee afdrukken zijn gelijk; elke monotype is in feite een origineel werk.

 

11. Plaatgesigneerd
Een handtekening die deel uitmaakt van de oorspronkelijke drukplaat en dus op alle exemplaren verschijnt. In tegenstelling tot een met de hand geplaatste signatuur, komt dit veel voor bij oudere of massaal geproduceerde prenten.

 

12. Monogram
Een gestileerd motief, samengesteld uit de initialen van de kunstenaar. Het dient als handtekening of herkenningsteken en werd vaak gebruikt door beroemde kunstenaars uit het verleden.

Monotype © Antonio Asis - Asistype 20 - boule sur cercle, 2016

13. Certificaat van Echtheid (COA)
Een officieel document dat bevestigt dat een kunstwerk authentiek is. Het bevat essentiële gegevens zoals kunstenaar, titel, medium, afmetingen en indien van toepassing het oplagenummer. Dit document is cruciaal voor herkomst en waardebepaling.

 

14. Provenance (Herkomstgeschiedenis)
Het eigendomsverleden van een kunstwerk. Een goed gedocumenteerde herkomst verhoogt zowel de waarde als de geloofwaardigheid, zeker bij historische of kostbare werken.

 

15. Catalogue Raisonné
Een wetenschappelijke en complete inventaris van alle bekende werken van een kunstenaar. Dit naslagwerk geldt als gezaghebbende bron om authenticiteit vast te stellen en een kunstwerk in het oeuvre te plaatsen.

Image © Composition Gallery

16. Diptiek / Triptiek
Een diptiek bestaat uit twee panelen, een triptiek uit drie. De panelen zijn thematisch of visueel met elkaar verbonden en bedoeld om samen te worden tentoongesteld.

 

17. Recto / Verso
Recto verwijst naar de voorkant van een werk op papier; verso naar de achterkant. Dit onderscheid is relevant wanneer beide zijden inhoud of artistieke waarde hebben.

Triptych © Francis Bacon - Miroir de la Tauromachie, 1990

18. Primaire Markt
De eerste verkoop van een kunstwerk, doorgaans rechtstreeks door de kunstenaar of diens galerie. De prijs wordt door de kunstenaar vastgesteld en markeert de officiële marktintroductie van het werk.

 

19. Secundaire Markt
Alle latere verkopen van een kunstwerk na de eerste aankoop. Dit kan via veilingen, galeries of particuliere doorverkopen gebeuren. De waarde wordt hier bepaald door vraag en reputatie van de kunstenaar.

 

20. Blue Chip Kunst
Een term voor kunstwerken of kunstenaars met een bewezen marktgeschiedenis, museumaanwezigheid en een hoge waardevastheid. Blue chip-kunst wordt vaak gezien als een betrouwbare investering, al blijft er altijd een zeker risico bestaan.

 

 

Door deze kernbegrippen te begrijpen, kun je de kunstwereld met meer helderheid benaderen – of je nu kunst verzamelt, door galeries struint of simpelweg wilt genieten van het creatieve proces achter elk werk.